Alzheimer Erken Teşhisi İçin Yeni Bir Çalışma Daha Yayınlandı
Brain dergisinde yayınlanan yeni bir araştırma, GFAP adlı bir proteinin hastalığın çok erken evreleri için olası bir biyobelirteç olduğunu ortaya çıkardı.
Alzheimer hastalığında, hafıza kaybı semptomu hastalığın son evresinde görülür. Hafıza kaybından 20-25 yıl önce beyinde biyolojik değişiklikler oluşmaya başlar. Bu yüzden hastalıkta erken teşhis önemlidir. Çünkü, hastalığı ilaçlarla yavaşlatma şansımız vardır. Şimdiye kadar Alzheimer hastalığının erken teşhis edilebilmesi için yapılan çok az sayıda çalışma vardır.
Çalışmanın ilk yazarı Charlotte Johansson, “Sonuçlarımız, beyindeki aktive olmuş bağışıklık hücreleri için varsayılan bir biyobelirteç olan GFAP’ın, beyinde tau proteini birikimi ve ölçülebilir nöronal hasardan önce meydana gelen Alzheimer hastalığına bağlı değişiklikleri yansıttığını gösteriyor” dedi.
Alzheimer hastalığında beyindeki sinir hücreleri, beta-amiloid ve tau proteinlerinin anormal birikiminin bir sonucu olarak dejenere olur. Daha fazla beyin nöronu hasar görmesi sonucu hafıza ve konuşma gibi bilişsel işlev bozuklukları kendini gösterir. Bilim insanları daha önce de kan numunelerinden Alzheimer tanısı konulabilmesi için beta-amiloid proteinine bağlanan bir kit üretmişlerdi.
Karolinska Enstitüsü Nörobiyoloji, Bakım Bilimleri ve Toplum Departmanında Prof.Dr.Caroline Graff, “Gözlemlediğimiz ilk değişiklik, ilk hastalık semptomlarından yaklaşık on yıl önce GFAP’de (glial fibriler asidik protein) bir artıştı” dedi. “Bunu, artan P-tau181 konsantrasyonları ve daha sonra, Alzheimer beynindeki nöronal hasarın boyutuyla doğrudan ilişkili olduğunu zaten bildiğimiz NfL (nörofilament hafif protein ) izledi. GFAP ile ilgili bu bulgu, erken teşhis şansını artırıyor.” dedi.
Gelecek yıllarda Alzheimer hastalığı tarihin derin sayfalarında yerini alabilir.
Kaynak: Charlotte Johansson ve diğerleri, Otozomal dominant Alzheimer hastalığında plazma biyobelirteç profilleri, Brain (2023). DOI: 10.1093/beyin/awac399
