Telefonlar Erken Ergenliğe Sebep Oluyor
Türk Bilim insanları, Lahey’de düzenlenen 61. Avrupa Pediatrik Endokrinoloji Derneği Toplantısında akıllı telefon ve tabletlerin yaydığı mavi ışığın, erkek farelerde erken ergenliğe yol açtığını iddia etti. Çalışmanın sonuçları aynı zamanda Frontiers in Endocrinology dergisinde yayınlandı. Çalışmanın baş yazarı Ankara Bilkent Şehir Hastanesi’nden Dr. Aylin Kılınç Uğurlu oldu. Çalışma, erkek farelerde mavi ışığa maruz kalma ile erken ergenlik arasındaki ilişkiyi araştıran ilk çalışma olarak literatüre ismini yazdırdı.
Çoğu çocuk için erken ergenliğin net bir nedeni bulunamamaktadır. Son yıllarda, birçok çalışma, özellikle COVID-19 salgını sırasında, hem kızlarda hem de erkeklerde erken ergenlik başlangıcında artış olduğunu bildirmiştir. Bunun sebebi pandemi döneminde mavi ışık yayan cihazların kullanımının artması olabileceğini düşünen araştırmacılar, bunu anlayabilmek için kolları sıvadı. Ancak bunu çocuklarda değerlendirmek zordu. Bu yüzden araştırmacılar, 21 günlük olan fareler üzerinde araştırmaya karar verdiler.
Ankara Bilkent Şehir Hastanesi ve Gazi Üniversitesi’nden araştırmacılar, 6 saatlik ve 12 saatlik mavi ışığa maruz bırakılan, 18 erkek sıçanı inceledi. Mavi ışığa maruz kalan erkek farelerde ergenliğin ilk belirtilerinin önemli ölçüde erken ortaya çıktığını buldu. Ek olarak, fareler mavi ışığa ne kadar uzun süre maruz bırakılırsa, ergenlik dönemleri de o kadar erken başlıyordu. Aynı zamanda sperm gelişiminin bastırıldığı ve testis dokusunun hasar gördüğü de görüldü.
Aynı ekip daha önce de dişi farelerde mavi ışığa maruz kalmanın ergenliğin daha erken başlamasına sebep olduğunu yayınlamıştı. Böylelikle hem erkek hem de dişi farelerde mavi ışığa maruz kalmanın erken ergenlikle ilişkili olabileceği bulunmuş oldu. Ancak çalışma şimdilik farelerle sınırlı. Mavi ışığın insanlar üzerinde etkisi şimdilik bilinmese de, bu çalışma gelecekteki çalışmalara ışık tutuyor.
Kaynak: Aylin Kılınç Uğurlu et al, Is blue light exposure a cause of precocious puberty in male rats?, Frontiers in Endocrinology (2023). DOI: 10.3389/fendo.2023.1190445
