Ergenlik Döneminde Stres Geleceğinizi Etkiliyor
Ergenlik dönemi, birçok genç için karmaşık ve zorlu bir süreçtir. Bu dönemde, hem fiziksel hem de duygusal değişikliklerle başa çıkmak oldukça zor olabilir. Son yapılan bir araştırma, ergenlik döneminde aşırı stresin beyinde nasıl değişikliklere neden olduğunu ortaya çıkardı.
Brezilya’daki São Paulo Üniversitesi Ribeirão Preto Tıp Fakültesi’ndeki bilim insanları tarafından fareler üzerinde yapılan bir araştırmada, ergenlik döneminde maruz kalınan stresin beyindeki gen ifadesinde değişikliklere yol açtığı bulundu. Yapılan bu çalışma, bu değişikliklerin hücre solunumunu etkileyerek yetişkinlikte davranış sorunlarına ve psikiyatrik bozukluklara neden olabileceğini ortaya çıkardı.
Çalışma, ergenlik döneminde strese son derece duyarlı bir beyin bölgesi olan prefrontal korteksi inceledi. Prefrontal korteks, duyguların gelişmiş bilişsel kontrolü için önemlidir. Araştırmada, ergenlik döneminde strese maruz kalan farelerde, bu bölgede mitokondriyal solunumda anahtar rol oynayan genlerin ekspresyonunun daha düşük seviyelerde olduğu görüldü. Mitokondri, hücrelerimizin enerji üretiminden sorumlu olan bir organeldir. Beyin hücrelerinin, özellikle nöronların işleyişi için ana enerji kaynağıdır. Bu nedenle, mitokondriyal solunumun düzgün çalışması, sosyal davranışların düzenlenmesi gibi birçok önemli sürece yardımcı olur.
Çalışma, geç ergenlik dönemindeki farelerde kaygı, sosyal etkileşim ve biliş gibi strese verilen davranışsal tepkilerin analiz edilmesiyle başladı. Hayvanlar, yoğun bir beyin plastisite dönemine denk gelen on gün boyunca bir stres protokolüne maruz bırakıldı. Daha sonra davranışlarını değerlendirmek için özel testlere tabii tutuldular. Sonuçlarda belirgin bozulma görüldü. Bu hayvanların beyinlerindeki mitokondrilerin oksijen tüketiminin de stres nedeniyle bozulduğu tespit edildi. Çalışma yazarlarından Dr. Gomes, “Artık bu davranış profilinde mitokondriyal fonksiyonun önemine işaret eden çeşitli kanıtlarımız var” dedi.
Araştırmacılar, bu davranış profilinin bireyin stresle nasıl başa çıkacağını tahmin etmek için bir temel oluşturup oluşturamayacağını ve bunun gerçekte ne ölçüde psikiyatrik bozuklukların gelişmesine yol açtığını belirlemek için daha fazla çalışma yapmayı hedefliyorlar.
Kaynak: Thamyris Santos-Silva et al, Transcriptomic analysis reveals mitochondrial pathways associated with distinct adolescent behavioral phenotypes and stress response, Translational Psychiatry (2023). DOI: 10.1038/s41398-023-02648-3